تمام افراد جامعه در مورد امنیت جنسی کودک در یک بازه زمانی مشخص، نگرانی و اضطراب زیادی را تجربه می کنند. چنین نگرانی فقط از طریق تربیت جنسی رفع می گردد. پس آموزش مسائل جنسی به کودکان با کنجکاوی آنها درباره بدنشان آغاز می شود.
البته برخی از والدین مایل هستند که از این مسئله دوری کرده یا این کنجکاوی را غیر نرمال قلمداد می نمایند. بنابراین یکی مسائل مهم فرزندی پروری، آموزش مسائل جنسی به فرزندان است. زیرا کنجکاوی جنسی کودکان و موضوعاتی که در مورد آنها مطرح مطرح می نمایند، بخش مهمی از فرایند رشد محسوب می شوند.
دلایل آموزش مسائل جنسی به کودکان (تربیت جنسی) چیست؟
آموزش مسائل جنسی به کودکان یا همان تربیت جنسی یکی از ترفندهای اصلی در پروسه فرزندپروری است. بنابراین کنجکاوی جنسی کودکان و موضوعاتی که در مورد آنها مطرح می گردد بخشی از روند رشد آنهاست. پس عدم وجود یک پاسخ صحیح و کاملا علمی می تواند آسیب های روانی جبران ناپذیری به کودکان وارد کند.
البته با وجود روابط بین افراد و گسترش اطلاعات، همچنان والدینی هستند که هیچ گونه اطلاعی از تربیت جنسی کودکان و اهمیت ها آنها نمی دادند. همچنین در جامعه ایران، این حوزه جزو سخت ترین بخش های تربیت است. زیرا از طرفی برخی والدین از آگاه نمودن کودکان خود درباره چنین مسائلی واهمه دارند و با این کار آنها را بیشتر گمراه می کنند.
شرم یا حجب و حیا یکی دیگر از مسائل مهم در آموزش مسائل جنسی به کودکان در جامعه ایرانی است. همین امر منجر به ایجاد چالش در مورد تربیت جنسی شده و والدین به آسانی قادر به تفیک تربیت جنسی نمی باشند. ولی در حالی که اصلی ترین مربیان جهت تربیت جنسی کودکان همان والدین هستند و نقش کلیدی در آماده سازی آنها جهت رویایی با ابهامات و تنش های جنسی در زندگی دارند.
پس واژه تربیت جنسی همان رشد گام به گام و هماهنگ با توانمندی ها و استعدادهای ذهنی کودکان هستند که در زمینه مسائل جنسی صورت می گیرند. بنابراین تربیت جنسی کودکان از ایجاد شناخت اطلاعات و دانش، رفتار مناسب قدرت تصمیم گیری و دیدگاه و احساس ارزش و در نهایت مهارت های مرتبط با مسائل جنسی تشکیل می شود.
فضای آموزش مسائل جنسی به کودکان چگونه است؟
یکی از موضوعات مهم در پروسه آموزش مسائل جنسی به کودکان این است که در چه فضایی آموزش ارائه می شود. زیرا اگر چنین اطلاعاتی با کمک پدر و مادر در خانواده و به همراه عشق و محبت در یک فضای امن صورت گیرد قطعا راهگشای آینده کودک خواهد بود.
هنگامی که کودک چنین اطلاعاتی را در فضای بین دوستان و همکلاسی ها به دست آورد، بدون شک مملوء از جنسیت زدگی، تمسخر، شوخی و گره خوردگی به لذت می باشد.تربیت جنسی فرزندان در خانواده ها با توجه به مذهب، نژاد، قوم، فرهنگ و باورهای خرافاتی می تواند متفاوت باشد. بنابراین برخی خانواده بخاطر بد و پنهان کردن این موضوع ترجیح می دهند مسائل جنسی را انکار نمایند.
کودک با مشاهده چنین رفتاری از والدین فکر می کند نباید درباره موضوعات جنسی، سخنی به میان آورد. بنابراین آموزش مسائل جنسی به کودکان در این خانواده ها، آگاهانه و به صورت ارادی انجام نمی شود و کودک بر مبنای چیزی که از محیط بیرون، همکلاسی ها، دوستان، سریال ها و تلویزیون مشاهده می کند، یاد می گیرد.
برخی مواقع نیز والدین از ترس اینکه اطلاعات ناقص و غلطی را در دسترس فرزندان خود قرار دهند و منجر به تحریکات و انحرافات جنسی شوند از این کار اجتناب می ورزند. در صورتی که والدین اطلاعات کافی در تربیت جنسی کودک خود نداشته باشند، باید آن را به محیط بیرون که کاملا بر این موضوع وارد هستند، بسپارند.
مطلب مشابه: معجزه موسیقی در کودکان؛ فواید موسیقی و تاثیرات یادگیری موسیقی بر ذهن کودک
اهمیت آموزش مسائل جنسی به کودکان
آموزش مسائل جنسی به کودکان از میزان بارداری نوجوانان، خشونت های جنسی و عفونت های مقاربتی می کاهد. به ویژه هنگامی که با پیشگیری از بارداری در دسترس و مقرون به صرفه، مراقبت های بهداشتی باروری در دسترس و مقرون به صرفه و خدمات اجتماعی به همراه منابع مناسب باشد. پس زمان آن رسیده که نفوذ مذهبی، انگ اجتماعی و تبلیغات از چگونگی انتشار اطلاعات حیاتی و واقعی به خردسالان درباره تمایلات جنسی و جنسیت تاثیر نگذارد.
همچنین آموزش جنسی قادر به کاهش سوء استفاده جنسی می باشد. طبق تحقیقات انجام شده آموزش جنسی جامع و وابسته به مدرسه که مهارت های ابا را ترویج می نماید، یک عامل مستقل حفاظتی در پیشگیری از تجاوز جنسی است.
به طور طبیعی آموزش مسائل جنسی به کودکان تحت تاثیر ارزش ها و باورهای هر جامعه قرار می گیرد. برخی از جوامع با موضوعات جنسی خیلی راحت برخورد می کنند در حالی که برخی دیگر محدودیت هایی را مطرح می نمایند. البته در جامع ایرانی، ارائه آموزش های ضروری و تربیت جنسی به فرزندان در هر بازه سنی با چالش های زیادی مواجه می شود.
بنابراین تربیت جنسی یکی از مسائل چالش برانگیز در خانواده های ایرانی به شمار می رود. همچنین تربین جنسی در فرزندان را می توان به نوعی تاثیرگذاری بر فرد پیدا کرد.
پژوهش های علمی در مورد آموزش مسائل جنسی به کودکان نشان داده که یادگیری صحیح می تواند نتایج ارزشمندی را برای کودکان رقم زند. برای مثال:
- ایجاد بهداشت روانی
- روابط سالم زناشویی
- تصویر مثبت از خود
- روابط مناسب بین فردی
- کسب هویت سالم
- رشد جنسی سالم
- احترام به خود و دیگران
- رضایت از زندگی و افزایش اعتماد به نفس از جمله نتایج مثبت می باشند.
علاوه بر موارد ذکر شده در تربیت جنسی کودکان می توان به ایجاد حس زیبایی، پیشگیری از انحرافات جنسی، کاهش مشکلات جنسی، فداکاری، صمیمیت، هنر عشق ورزیدن و دوستی اشاره کرد. درنهایت اگر اطلاعات درست در سن مناسب ارائه گردند، آغاز فعالیت های جنسی به تاخیر افتاده و رفتارهای جنسی کاملا ایمی ترویج می شوند.
زمان آموزش مسائل جنسی به کودکان
زمان آموزش مسائل جنسی به کودکان چه بازه زمانی را در بر می گیرد یکی از سوالات رایج اکثر والدین می باشد. البته زمان تربیت جنسی باتوجه به سوالات ارائه شده از سوی کودک تعیین می گردد. پس هنگامی که کودکان درمورد مسائل جنسی کنجکاو می شوند و سوال می پرسند بهترین زمان برای تربیت جنسی است.
همچنین سوال کودک از رشد و افزایش قدرت ذهنی او خبر می دهد که این چنین سوالی به ذهن فرزند خطور می کند. بنابراین هیچ گونه استانداری جزء اینکه کودک با سوال پرسیدن تعیین می نماید جهت آموزش مسائل جنسی وجود ندارد. در نهایت اگر کودک در حال کشف اندام های خود است و نام آنها را از والدین می پرسد، بایستی پروسه آموزش و تربیت جنسی را آغاز نمود.
نوزادی تا دو سالگی
مرحله نخست در آموزش مسائل جنسی به کودکان، نوزادی تا دو سالگی است. البته این امر عجیب به نظر می رسد، ولی نوزاد نیز از رفتارهای جنسی مختص به خود برخوردار می باشد. زیرا آنها اندام های جنسی خود را لمس کرده و پسرها نیز نعوظ پیدا می کنند که به احتمال زیاد خودارضایی را در حضور دیگران انجام می دهند.
همچنین لمس اندام تناسلی توسط نوزاد تا دو سالگی امری طبیعی بوده و برخی مواقع خود را لخت می کند یا خود را در معرض دید اطرافیان می گذارد. در چنین شرایطی باید به نوزاد که لباس های خود تو جمع از تن در نیاورد یا بالا نکشد و با اندام تناسلی بازی نکند. ناگفته نماند تربیت کودک در بین جمع کار درستی نبوده و نباید او را شرمنده کرد. پس بهترین راه حل پرت کردن حواس اوست.
یکی از ترفندهای اصلی در آموزش مسائل جنسی به کودکان در نوزادی تا دو سالگی این است که نام اندام های جنسی را به وی یاد دهید. پس زمان تعویض پوشاک بچه یا حمام بهتر است همانند شکم، پهلو، دست، پا و … از آلت تناسلی نیز نام ببرید. زیرا این موضوع برای کودکان سوال بوده که چرا اندام مختلف بدن دارای اسم هستند و برخی دیگر اسمی ندارند. البته این نقطه آغازی برای این موضوع که این بخش بدن یک راز است و نباید آنها در هر مکانی مطرح کرد.
ولی زمانی که والدین نام بخش های دیگر بدن همچون مقعد، واژن، فرج، بیضه و آلت تناسلی را به فرزند یاد می دهند نباید از آن خجالت بکشند. چون هدف از این آموزش عدم ایجاد تفاوت بین اندام جنسی با اندام غیر جنسی در کودک است.
دو تا پنج سالگی
درک اصول اولیه تولید مثل در آموزش مسائل جنسی به کودکان و در سن دو تا پنج سالگی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. برای مثال مرد و زن با یکدیگر بچه می سازند. اما کودک در شکم مادر شروع به رشد می کند. پس والدین باید به بچه یاد دهند که بدنشان به خودشان تعلق داشته و هر کدام حریم خصوصی مختص به خود را دارند.
همچنین تنها برخی از اندام خود را می توانند در معرض دید اطرافیان قرار دهند و اجازه لمس بخش های خصوصی را فقط به والدین بدهند. کودکان در این سن علاوه بر حس کنجکاوی نسبت به بدن خود، همین حس را به بدن اطرافیان دارند. زیرا کودک بین دو تا سه سالگی متوجه تفاوت بین اندام جنسی پسر با دختر می شود که بهترین زمان برای آموزش اسم آلت تناسلی است.
کودکان در سن دو تا پنج سالگی بازی هایی همچون دکتر بازی انجام می دهند تا حس کنجکاوی خود را از این طریق ارضا نمایند. همچنین زمان بازی یکدیگر را لمس کرده و از هم می خواهند که اندام خصوصی خود را به یکدیگر نشان دهند. در چنین شرایطی نباید رفتار فرزندان را به پای فعالیت های جنسی گذاشت و چنین رفتاری از حس کنجکاوی آنها منشاء می گیرد. پس در این موقع بدون سرزنش کودکان یا ایجاد حس شرمساری در آنها باید والدین در مورد خصوصی بودن اندام های تناسلی صحبت کنند.
سپس به فرزندان خود یادآوری کرده حق ندارند این اندام ها را به اطرافیان نشان دهند. ناگفته نماند که باید کودک حق و حقوق خود را بداند و به هیچ کس اجازه ندهد که او را لمس یا بغل کند.
شش تا نه سالگی
کودکان در سن شش تا نه سالگی خیلی متفاوت هستند و به همین دلیل آموزش مسائل جنسی به کودکان در این بازه سنی چالش برانگیز است. زیرا برخی از کودکان به اطلاعات بیشتری در مورد اندام های خصوصی نیاز دارند در حالی که برخی دیگر با اطلاعات کوتاه و مختصر به نتیجه لازم می رسند.
کودکان به تدریج نمی خواهند که اندام های خصوصی خود را در معرض دید والدین قرار دهند. در چنین مواقعی باید والدین به فرزندان خود یاد دهند که هنگام بلوغ با چه تغییراتی مواجه می گردند و درک آنها را در موضوع مهم تولید مثل بالا ببرند.
معمولا در ذهن بیشتر کودکان این سوال تداعی می شود که بچه چگونه به شکم مادر انتقال می یابد. در مرحله نخست آموزش مسائل جنسی به کودکان شش تا نه ساله باید سوال کرد که خودش درمورد بچه چه ذهنیتی دارد. زیرا والدین با این سوال از میزان اطلاعات فرزند خود مطلع می شوند و به آسانی می توانند درباره سوء استفاده های جنسی راهکار پیشنهاد دهند.
بنابراین کودکان بایستی اطلاعات کافی در مورد بدن و اندام های خصوصی داشته باشند تا در برابر سوء استفاده های جنسی از خود محافظت نمایند. ناگفته نماند که صحبت درباره جزئیات کاملا به میزان اطلاعات کودک بستگی دارد.
ده تا دوازده سالگی
آموزش مسائل جنسی به کودکان در این دوره بسیار حساس است. زیرا فرزندان از دوران کودکی خارج شده و تقریبا دوره نوجوانی با بلوغ جنسی، فوران هورمونی، تغییرات بدنی و عاطفی را تجربه می کنند. پس فرزند شما سوالات زیادی برایش پیش می آید و باید او را از تغییراتی همچون دوران قاعدگی، موی زائد زیربغل و آلت تناسلی، رشد سینه ها، احتلام و جوش صورت آگاه نمود.
همچین تمام نوجوان های هم سن و سال وی این مرحله را تجربه کرده و بعد از مدتی به فرد بالغ تبدیل می شوند. البته تغییر خلق و خوی در بازه سنی ده تا دوازده سالگی امری رایج بوده و نوجوان به سرعت شاد، خشمگین یا غمگین می شود.
آموزش مسائل جنسی به کودکان در سن نه تا دوازده سالگی، رابطه جنسی و خودارضایی را در بر می گیرد. پس نوجوانان باید یاد بگیرند که تصاویر جنسی رسانه ها مثبت یا منفی و درست یا غلط هستند. همچنین دخترهای نوجوان برای نخستین قاعدگی و پسرهای نوجوان برای نخستین احتلام آمادگی کامل را داشته باشند.
البته غلیان احساسات در این دوباره زیاد بوده و والدین نیاز است در مورد مفهوم عشق، ارتباط دوستی و عاطفی با فرزندان خود صحبت کنند. سپس از احساس عاطفه و تعلق به جنس مخالف سخن به میان آورده و آن را امری کاملا طبیعی قلم دهند. در نهایت از یک رابطه محترمانه و متعهدانه با نوجوان صحبت کرده و این اطمینان را به فرزند بدهند که در هیجانات عاطفی کنارشان هستند.
سیزده سالگی به بعد
نوجوانی در سن سیزده سالگی در مقایسه با قرن گذشته تقریبا دو سال زودتر اتفاق می افتد. بنابراین آموزش مسائل جنسی به کودکان در این بازه سنی به طور کلی معنا پیدا می کند. پس اگر والدین تا به حال هیچ گونه صحبتی با نوجوان خود نداشته اند باید آن را آغاز نمایند. البته بحث در این بازه سنی نسبت به دوران کودکی بسیار راحت بوده و نوجوان با داشتن دانش کافی می تواند آموزش های جنسی را درک کند. سپس در مورد مسائل جنسی به طور صحیح تصمیم بگیرد.
همین موضوع باعث می شود که نوجوان به والدین اعتماد کرده و در مورد مسائل جنسی با آنها به گفتگو بپردازد. ناگفته نماند که اگر از گذشته این ارتباط شکل پیدا نگرفته باشد باید تلاش بیشتری به خرج داد و جواب سوالات نوجوان را بر عهده والدین همجنس گذاشت.
اگر کودک درباره مسائل جنسی سوال نپرسد نشانه چیست؟
همانگونه که قبلا اشاره شد آموزش مسائل جنسی به کودکان از زمان سوال پرسیدن آنها در مورد اندام های جنسی آغاز می شود. ولی برخی از والدین از این موضوع خبر می دهند که فرزندانشان درباره مسائل جنسی هیچ سوالی ندارند. البته در اکثر مواقع، نپرسیدن در مورد موضوعات جنسی به این معنی است که فرزند در خانه احساس راحتی نمی کند.
همچنین محیط خانه را برای پرسیدن چنین سوالاتی امن نمی بیند. کودکان نیز این حس را دارند که با سوال کردن درباره مسائل جنسی در موقعیت سختی قرار می گیرند و ترجیح می دهند که دیگر سوال نپرسند.
هرچقدر آموزش مسائل جنسی به کودکان در سنین پایین تر آغاز گردد قطعا فرزند شما تو بیان سوالات ذهنی خود راحت است.البته تربیت جنسی مختص یک دوره سنی و یا یکبار برای همیشه نبوده و بایستی در مراحل مختلف و به طور مداوم توضیح داده شود.
پس والدین مدام به دنبال فرصت برای آموزش باشند تا فرزند سالمی تحویل جامعه دهند. بنابراین زمانی که کودک را به باغ وحش برده، زن حامله می بیند، به مطب دکتر می رود یا بدن لخت شما را می بیند بهترین زمان برای آموزش موضوعات جنسی است.
جمع بندی
یکی از مباحث مهم در مورد فرزند پروری که ذهن هر پدر و مادری را به خود مشغول می کند همان آموزش مسائل جنسی به کودکان است. البته اگر والدین با روش های آموزش و تربیت جنسی به فرزندان خود آگاهی داشته باشند به آسانی اطلاعات جنسی کودک را کنترل و مدیریت می نمایند.
پس برای اینکه کودکان در هر بازه سنی بتوانند مسیر درست رشد جنسی را طی کنند و از آسیب های آن در امان باشند، بایستی آموزش های لازم را ببینند.